تاریخچه تامین اجتماعی در ایران
سابقه تأمین اجتماعی در ایران به تصویب اولین قانون استخدامی کشوری در سال۱۳۰۱ (۱۹۲۲میلادی) باز می گردد که طی آن، نظامی برای بازنشستگی به وجود آمد. در این قانون، سه اصل تأمین اجتماعی که عبارت بودند از فراهم نمودن “حقوق و تأمین خاص” برای کسانی که پس از خدمت، توانایی فعالیت خود را از دست می دهند، “مقرری خاص” برای کسانی که به علت حادثهای، علیل و از کار افتاده شوند و “حمایت کارفرمایان” از خانواده هر مستخدم که فوت شود، به چشم می خورد. در اولین اقدام، طرح تشکیل “صندوق احتیاط کارگران راهآهن” در سال ۱۳۰۹ به تصویب دولت رسید. در این مصوبه، دولت تسهیلات خاصی را برای کارگران ضایعه دیده یا فوت شده در حین احداث راهآهن پیشبینی کرد. در سال ۱۳۱۵ “نظام نامه کارخانجات و مؤسسات صنعتی” برای کارگران بخش صنعت به تصویب هیأت دولت رسید.
در سال ۱۳۲۵، قانون کار از تصویب هیأت دولت گذشت. طبق این قانون، کارفرمایان، علاوه بر اینکه مکلف به رعایت قانون بیمه کارگران بودند، بایستی دو صندوق شامل صندوق بهداشت (برای کمک به کارگر در مورد بیماریهایی که ناشی از کار نباشد) و صندوق تعاون (برای کمک در امور ازدواج، عایلهمندی، بیکاری، از کار افتادگی، بازنشستگی، حاملگی و غیره) را در هر کارگاه تشکیل می دادند.
در سال ۱۳۲۸، وزارت کار رسما تأسیس گردید و طبق ماده ۱۶ قانون کار مصوب ۱۷ خرداد ۱۳۲۸، مقرر شد صندوقی به نامه “صندوق تعاون و بیمه کارگران” برای معالجه و پرداخت غرامت کارگران تشکیل شود. در ادامه در اواخر سال ۱۳۳۱ و در دوره نخست وزیری دکتر محمد مصدق، “لایحه قانونی بیمههای اجتماعی کارگران” برای اولین بار به تصویب رسید و طبق آن سازمان مستقلی به نام “سازمان بیمههای اجتماعی کارگران” تاسیس شد. (طالب؛۱۳۶۸،۲۱۹)
این سازمان مکلف و متعهد شد کمکها و مزایای مقرر در لایحه را در مورد کارگران و کارمندانی که بیمه میشدند، اعمال کند. درپی مجموعه تحولات یاد شده، به موجب تصویب نامهای که در فروردین ۱۳۴۲ به تصویب هیأت وزیران رسید، سازمان بیمههای اجتماعی کارگران به “سازمان بیمههای اجتماعی” تغییر نام یافت تا زیر نظر وزارت کار و امور اجتماعی به فعالیت خود ادامه دهد. “بیمههای اجتماعی روستاییان” در سال ۱۳۴۷ به تصویب رسید که در سال ۱۳۵۴ در سازمان تأمین اجتماعی ادغام شد. در سال ۱۳۵۱ با تصویب قانون تأمین خدمات درمانی مستخدمان دولت، “سازمان تأمین خدمات درمانی” تشکیل شد(همان ماخذ،۲۱۹)
تشکیل وزارت رفاه اجتماعی، تحول دیگری بود که در سال ۱۳۵۳ روی داد. این و زارتخانه، تقریبا تمامی امور مربوط به بیمه درمان و رفاه اقشار مختلف جامعه را تحت پوشش خود قرار داد. در این میان، تصویب “قانون تأمین اجتماعی” در تیرماه ۱۳۵۴ و تشکیل “سازمان تأمین اجتماعی” را می توان آغازگر تحولی نو در نظام تأمین اجتماعی کشور دانست. در سال ۱۳۵۵ با تصویب قانونی که منجر به انحلال وزارت رفاه و تشکیل وزارت بهداری و بهزیستی شد، سازمان تأمین اجتماعی به “صندوق تأمین اجتماعی” تغییر نام داد و تعهدات و امکانات درمانی آن به وزارت بهداری و بهزیستی محول شد. اما این تغییر، چندان دوام نیاورد و با تصویب لایحهای در شورای انقلاب در سال ۱۳۵۸، سازمان تأمین اجتماعی دوباره احیا گردید با وقوع انقلاب اسلامی و تغییر قانون اساسی، مبحث “تأمین اجتماعی” به طور صریح به قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران راه یافت. در اصل ۲۹ این قانون آمده است: “برخورداری از تأمین اجتماعی برای بازنشستگی، بیکاری، از کار افتادگی، بی سرپرستی، حوادث و سوانح و نیاز به مراقبتهای بهداشتی و درمانی به صورت بیمهای و غیربیمهای، حقی است همگانی و دولت موظف است خدمات و حمایتهای فوق را برای یکایک افراد فراهم نماید.”با این حال، تا سالهای پایانی جنگ تحمیلی، تغییرات خاصی در حوزه تأمین اجتماعی صورت نپذیرفت و تنها استثنا را می توان تصویب قانون بیمه بیکاری در سال ۱۳۶۶ دانست. (همان ماخذ،۲۲۰)
اما با شروع برنامههای توسعه، تأمین اجتماعی به صورت جدّی در دستورکار برنامه ریزان قرار گرفت. در همین راستا، در برنامه اول توسعه اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی (۱۳۶۸ تا ۱۳۷۲)، دو دیدگاه بیمهای (اشاره به مشارکت مردم) و دیدگاه حمایتی (اشاره به وظیفه دولت) مورد توجه قرار گرفت. در سال ۱۳۶۷ قانون بازنشستگی پیش از موعد بیمه شدگان به تصویب رسید که با کاهش سن و سابقه مورد نیاز برای بازنشستگی، فشار مالی بسیار سنگینی را به صندوق تأمین اجتماعی وارد کرد. در سال ۱۳۶۸ با تصویب قانونی، ارایه تعهدات درمانی و اداره امور مراکز درمانی سازمان تأمین اجتماعی از وزارت بهداشت، منتزع و به سازمان تأمین اجتماعی واگذار شد. (طالب:۱۳۶۸،۲۲۰)
این تحقیق درپی روشن کردن این سوال اساسی است که به چه دلایل کارفرمایان حاضر به پرداخت حق بیمه کارگران در وجه سازمان تامین اجتماعی نیستند و هدف اصلی از طرح این مسئله شناخت علل و دلایل عدم پرداخت حق بیمه کارگران که در واقع نوعی اجحاف به حقوق آنها می باشد تا بررسی و شناخت این علل راهکارهای کاربردی در این خصوص پیشنهاد گردد.
۱-۴-۱-اهداف فرعی تحقیق
۱-بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه کارگران با نرخ حق بیمه بالا .
۲- بررسی علل اجتناب کارفرمایان ازپرداخت حق بیمه ۳۰ درصد درمقایسه با حق بیمه با نرخ پایین۱۰ درصد (یارانه ای).
۳-بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه ناشی از عدم آگاهی کارفرمایان از مزایای بیمه نسبت به کارگران .
۴-بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه و تحت فشارقراردادن کارفرمایان از طریق بازرسی از کارگاهها.
۵- بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه و بالا بودن هزینه های پرسنلی شاغل در کارگاهها.
۶- بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه و عدم تمایل کارگران نسبت به واریز حق بیمه.
–تعریف تامین اجتماعی :
تامین اجتماعی حمایتی است که جامعه از اعضای خانواده ها برای دسترسی مطمئن به مراقبتهای صحی وبهداشتی به عمل می آورد و امنیت درآمد را مخصوصا در موارد پیری، بیکاری، بیماری ، ازکارافتادگی،معلولیت کاری و از دست دادن نان آور تضمین می نماید.
۲-۳-۲-تاثیرتامین اجتماعی درجامعه:
تامین اجتماعی تاثیر قدرتمندی روی تمام سطوح جامعه دارد و به کارگران و خانواده های شان تسهیلات صحی و بهداشتی ارایه می نماید و در برابر درآمد کم، چه در کوتاه مدت و در برابر بیکاری، بیماری یا زایمان یا چه در دراز مدت و به خاطر از کار افتادگی و یا مصدومیت کاری حمایت می نماید. به سالمندان در دوره تقاعد کمک هزینه ارائه می نماید. کودکان از برنامه های تامین اجتماعی کمک به خانواده برای هزینه تحصیلی کودکان بهرمند می شوند. تامین اجتماعی برای کارگران جهت حفظ ثبات روابط کاری و نیروی کار تولید کمک می کند و به همبستگی اجتماعی و رشد و توسعه کشور به طور کل و کم اثر کردن تاثیر تغییرات اجتماعی بر مردم کمک می کند و بالاخره مبنایی را برای دیدگاه مثبت تر در قبال جهانی سازی فراهم می سازد.(نیکوپور؛ریاضی،۱۳۸۸،۲۴)
۳-۳-۲-تاریخچه تامین اجتماعی در ایران
این تحقیق درپی روشن کردن این سوال اساسی است که به چه دلایل کارفرمایان حاضر به پرداخت حق بیمه کارگران در وجه سازمان تامین اجتماعی نیستند و هدف اصلی از طرح این مسئله شناخت علل و دلایل عدم پرداخت حق بیمه کارگران که در واقع نوعی اجحاف به حقوق آنها می باشد تا بررسی و شناخت این علل راهکارهای کاربردی در این خصوص پیشنهاد گردد.
۱-۴-۱-اهداف فرعی تحقیق
۱-بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه کارگران با نرخ حق بیمه بالا .
۲- بررسی علل اجتناب کارفرمایان ازپرداخت حق بیمه ۳۰ درصد درمقایسه با حق بیمه با نرخ پایین۱۰ درصد (یارانه ای).
۳-بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه ناشی از عدم آگاهی کارفرمایان از مزایای بیمه نسبت به کارگران .
۴-بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه و تحت فشارقراردادن کارفرمایان از طریق بازرسی از کارگاهها.
۵- بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه و بالا بودن هزینه های پرسنلی شاغل در کارگاهها.
۶- بررسی علل اجتناب کارفرمایان از پرداخت حق بیمه و عدم تمایل کارگران نسبت به واریز حق بیمه.
فهرست مطالب
عنوان صفحه
۴-۴-۲-گروه تحصیلی پاسخدهندگان …………………………………………………………………………………………………..۸۹
۴-۴-۳-همبستگی بین متغیرها …………………………………………………………………………………………………………….۹۰
۴-۶-خلاصه فصل…………………………………………………………………………………………………………………………….۹۵
۵-۱- مقدمه …………………………………………………………………………………………………………………………………….۹۷
۵-۲-یافته ها تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………………….۹۷
۵-۲-۱تفسیر نتایج حاصل از اطلاعات دموگرافیک نمونه پژوهش …………………………………………………………….۹۷
۵-۲-۲ فرضیه های تحقیق ………………………………………………………………………………………………………………..۹۷
۵-۲-۲-۱- فرضیه اصلی ………………………………………………………………………………………………………………….۹۷
۵-۲-۲-۲-فرضیه های فرعی ……………………………………………………………………………………………………………..۹۸
۵-۳- بحث در مورد یافته ها و مقایسه نتایج با مبانی نظری و نتایج تحقیقات پیشین …………………………………….۹۹
۵-۴-محدودیتهای تحقیق …………………………………………………………………………………………………………………۱۰۰.
۵-۵ -کاربردهای نتایج و استفاده کنندگان از آنها …………………………………………………………………………………۱۰۱
۵-۶ -پیشنهادهایی برای انجام تحقیقات آتی ……………………………………………………………………………………….۱۰۲
الف) منابع فارسی …………………………………………………………………………………………………………………………۱۰۴
ب)منابع انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………………..۱۰۷
پیوست ها …………………………………………………………………………………………………………………………………….۱۱۰
الف )پرسشنامه سرمایه اجتماعی ……………………………………………………………………………………………………….۱۱۱
ب) پرسشنامه کیفیت خدمات آموزشی ……………………………………………………………………………………………….۱۱۴
فهرست مطالب
عنوان صفحه
چکیده به زبان انگلیسی ……………………………………………………………………………………………………………………۱۱۷
عنوان به زبان انگلیسی …………………………………………………………………………………………………………………….۱۱۸
بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد
۱-۴-۲-اهداف فرعی تحقیق :
۱-۴-۳-سوال اصلی تحقیق:
آیا مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد تاثیر دارد ؟
۱-۴-۴-سوالات فرعی تحقیق :
فهرست جداول
عنوان صفحه
جدول ۲-۱- تعاریف سرمایه اجتماعی و سطوح تحلیل …………………………………………………………………………..۲۲
جدول ۲-۲-میزان اعتماد در میان مردم …………………………………………………………………………………………………۴۰
جدول ۲-۳-میزان اعتماد به گروهها واصناف ………………………………………………………………………………………..۴۲
جدول ۲-۴- میزان رواج های سرمایه اجتماعی درایران (۱۳۷۹) ………………………………………………………………۴۳
جدول ۲-۵- میزان رواج های سرمایه اجتماعی درایران (۱۳۸۲ ) ……………………………………………………………..۴۴
جدول ۲-۶- تفاوت های عمده سیستم های سنتی ومدرن ارزیابی عملکرد …………………………………………………۵۰
جدول ۴-۱-نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرحله اول برای گویههای پرسشنامه ………………………………………………۸۵
جدول ۴-۲- نتایج تحلیل عاملی تأییدی مرحله دوم برای ابعاد متغیرها ………………………………………………………۸۶
جدول ۴-۳- شاخصهای برازش مدلهای تأییدی مرحله اول و دوم …………………………………………………………۸۶
جدول ۴-۴- ضریب آلفای کرونباخ برای متغیرهای تحقیق و مؤلفههای آنها ……………………………………………….۸۶
جدول ۴-۵-جنسیت پاسخدهندگان ……………………………………………………………………………………………………..۸۷
جدول ۴-۶- نسبت پاسخدهندگان ……………………………………………………………………………………………………….۸۸
جدول ۴-۷- مقطع پاسخدهندگان ………………………………………………………………………………………………………..۸۹
جدول ۴-۸-گروه تحصیلی پاسخدهندگان …………………………………………………………………………………………….۸۹
جدول ۴-۹- تحلیل همبستگی بین متغیرهای تحقیق ………………………………………………………………………………..۹۰
جدول ۴-۱۰- شاخصهای برازش مدل ساختاری تحقیق ………………………………………………………………………..۹۲
جدول ۴-۱۱- خلاصه نتایج آزمون فرضیه اصلی …………………………………………………………………………………..۹۳
جدول ۴-۱۲- خلاصه نتایج آزمون فرضیه فرعی اول …………………………………………………………………………….۹۴
جدول ۴-۱۳- خلاصه نتایج آزمون فرضیه فرعی دوم ……………………………………………………………………………..۹۴
جدول ۴-۱۴- خلاصه نتایج آزمون فرضیه فرعی سوم ……………………………………………………………………………..۹۵
جدول۴-۱۵- خلاصه نتایج آزمون فرضیات تحقیق ………………………………………………………………………………….۹۵
فهرست نمودار
عنوان صفحه
نمودار ۲-۱-ویژگیهای سرمایه اجتماعی ……………………………………………………………………………………………….۲۴
نمودار۲-۲-تلفیق رویکردهای مختلف سرمایه اجتماعی ………………………………………………………………………….۲۹
نمودار۲-۳-ابعاد ومولفه های سرمایه اجتماعی ………………………………………………………………………………………۳۰
نمودار۲-۴-تلفیق رویکردهای مختلف سرمایه اجتماعی ………………………………………………………………………….۴۹
نمودار۲-۵-متغیرهای مدل SERVQUAL………………………………………………………………………………………….55
بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد
۱-۴-۲-اهداف فرعی تحقیق :
۱-۴-۳-سوال اصلی تحقیق:
آیا مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد تاثیر دارد ؟
۱-۴-۴-سوالات فرعی تحقیق :
فهرست اشکال
عنوان صفحه
شکل۱-۱-مدل مفهومی تحقیق ……………………………………………………………………………………………………………..۸
شکل ۲-۴-مدل شکاف کیفیت خدمات ………………………………………………………………………………………………..۵۴
شکل ۴-۱-مدل ساختاری اصلی …………………………………………………………………………………………………………۹۱
شکل ۴-۲- مدل ساختاری فرعی ………………………………………………………………………………………………………..۹۱
مقدمه :
امروزه توفیق سازمان ها را نمی توان تنها در انباشت ثروت مادی و تجهیز به آخرین امکانات فیزیکی و فناوری های اطلاعاتی و ارتباطی ارزیابی کرد. زیرا سرمایه های مالی، فیزیکی و انسانی بدون سرمایه اجتماعی فاقد کارایی موثرند.اگرچه وجه اجتماعی سازمان ها سالهاست از سوی اندیشمندان مدیریت مورد توجه قرار گرفته، اما اهمیت روابط اجتماعی و موضوع سرمایه اجتماعی در سازمان بحث جدیدی است که در دهه ی اخیر رونق گرفته، و موفقیت سازمان ها و اثربخشی آنان با ایجاد و توسعه سرمایه اجتماعی در سازمان قرین شده است، به طوری که استفاده بهینه از سرمایه های مالی، فیزیکی و انسانی در سازمان بدون سرمایه اجتماعی، یعنی بدون شبکه روابط متقابل بین اعضای سازمان که توام با اعتماد و محبت و دوستی، ودر جهت حفظ ارزش ها و هنجارهای سازمانی باشد، امکان پذیر نیست.(فقیهی،۱۳۸۵)
از طرفی دیگر در دهه اخیر، سرمایه اجتماعی به یکی از مباحث اساسی مورد توجه محافل آکادمیک و تحقیقاتی جهان تبدیل شده است. سرمایه اجتماعی مجموعه ای هنجارها، ارزشهای غیررسمی، قواعد عرفی وتعهدات اخلاقی است که رفتارهای متقابل افراد در چارچوب آنها شکل می گیرد وموجب تسهیل روابط اجتماعی افراد می شود و معمولا به افزایش همکاری و مشارکت اجتماعی افراد می انجامد و کمک می کند تا سرمایه انسانی وسرمایه مادی واقتصادی بتوانند در تعامل با هم به یک رشد پویا برسند(رنانی،۱۳۸۵)
بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد
۱-۴-۲-اهداف فرعی تحقیق :
۱-۴-۳-سوال اصلی تحقیق:
آیا مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد تاثیر دارد ؟
۱-۴-۴-سوالات فرعی تحقیق :