توسعه کشورها از ضرورتهای اجتنابناپذیری است که جهان امروز بهعنوان یک سرنوشت محتوم آن را پذیرفته و از مهمترین و اساسیترین اهداف فرد، گروه، سازمان و جامعه میتواند توسعه همه جانبه کشور باشد. امروزه ماهیت متلاطم تجارت جهانی، بخشهای تولید، صنعت و بازار محصولات را با چالشهای متعددی روبرو ساخته است. این چالشها سازمان را ملزم میسازد که با بکارگیری سیتمهای جدید مدیریتی و پیاده سازی آنها در عمل، پایگاه خویش را در این محیط ناپایدار مستحکم نمایند و به موفقیتی همراه با پیشرفت مستمر دست یابند.
شرکتهای کوچک و متوسط با توجه به ویژگیهای منحصر به فردشان در صنعت از جایگاه ویژهای برخوردارند. بررسی و شناخت مزیت رقابتی و میزان رقابتپذیری محصولات صنایع کوچک و متوسط در هر کشور گامی اساسی در شناخت وضع موجود و آینده صنعتی و تبیین برنامهریزیهای بلند مدت میباشد (بهرامزاده، ۱۳۸۷). بسیاری از کشورهای در حال توسعه برای رفع بحران بیکاری به ایجاد سریع مشاغل در شرکتهای کوچک و متوسط امید بسته اند، چنین امیدهایی بی پایه نیستند بلکه مبتنی بر این واقعیت هستند که شرکتهای کوچک و متوسط همواره مشاغل زیادی را چه در کشورهای توسعه یافته و چه در کشورهای در حال توسعه ایجاد کردهاند. برای مثال در هند، ۸۰درصد از کل مشاغل تولیدی، در شرکتهای کوچک و متوسط ایجاد گردیده است. در اروپای شرقی و مرکزی، حدود هفت میلیون کارآفرین در تلاشاند که اقتصاد دستوری الگوی مابعد کمونیستی را به اقتصاد مبتنی بر بازار آزاد تغییر دهند.
توانایی یک سازمان در برخورد با محیط کسب و کار امروزی که تغییرات سریع و اساسی را در خود مشاهده میکند، تعینکنندۀ بقا و موقعیت آن خواهد بود. این تغییرات احتمالاً به صورت قابل توجهی فشار رقابتی برای جذب مشتریان و درآمد میان سازمانها را افزایش میدهند. از آنجاییکه سازمانها، تصمیمهای گوناگون استراتژیکی را برای بقا و موفقیت خود اتخاذ مینمایند، توانایی آنها برای بهرهبرداری از پتانسیل راهحلهای مبتنی بر سیستمهای اطلاعاتی در جهت تقویت دیدگاه استراتژیک نقش تعیینکنندهای در موفقیت سازمان خواهد داشت. این امر مستلزم آن است که استراتژیهای سیستمهای اطلاعاتی و قابلیت سازمانها تا حد زیادی با هم همراستا باشند.
بنابراین نیاز است تا سازمانها برای بقاء و پیشرفت خود، متفاوتتر از قبل عمل نمایند. بهویژه سازمانها باید به دنبال منابع جدید مزیت رقابتی باشند و اشکال جدید رقابت را به کار گیرند که خود نیازمند درک روشن از ماهیت و پویاییهای رقابت است (ذبیحیلهرمی، ۱۳۸۹). ظهور سیستمهای اطلاعاتی و ارتباطی، ماهیت کار و زندگی را به کلی متحول ساخته است. در عصر جدید همه فعالیتها، ماهیت الکترونیکی به خود گرفتهاند. بهعبارت دیگر به صورت الکترونیکی زندگی و کار میکنیم. هر چند مدتها پیش (حتی قبل از گسترش فناوری اطلاعات و ارتباطات)، سازمانها برای بقاء و تداوم حیات در میدان رقابت ناگزیر از خلق مزیتهای رقابتی بودند ولی این فرایند از پیچیدگی زمان حاضر برخوردار نبود. قبلا سازمان قادر بود با در نظر داشتن موقیت رقابتی خود، ارزشی برای مشتری خلق نماید که در نوع خود بدیع، کمیاب و غیرقابل تقلید از سوی رقبا بوده، و به راحتی توسط سازمان قابل مدیریت باشد و از این طریق به مزیت رقابتی پایداری در بازار دست مییافت که مدتها موجبات کامیابی آن را فراهم میساخت.
در عصر جدید که سازمانها محصولات، روابط و فعالیتها و بطورکلی کسب وکار آنها حالت مجازی و الکترونیکی به خود گرفته است و تغییرات به قدری شدید شده که طول عمر فناوریها و محصولات را به حداقل رسانیده است. خلق و حفظ پایدار مزیت رقابتی با تکیه بر قابلیتها و شایستگیهای سنتی و قدیمی برای حضور موفق سازمان در محیط و بازارهای رقابتی کافی نیست. این مستلزم تدابیری نو و روی آوری به شایستگیهای جدیدی است که مبتنی بر سیستمهای اطلاعاتی و ارتباطی باشد. ایجاد و انتقال اطلاعات و برقراری ارتباطات از این طریق، مهمترین ویژگیهای یک سازمان موفق در محیط کسب وکار بهشمار می روند. به نظر می رسد که شرکتهایی میتوانند در این محیط حضوری موفق و مستمر داشته باشند که از شایستگی و قابلیتهای اطلاعاتی و ارتباطی برخوردار بوده و با تکیه بر آنها مزیتهای رقابتی ارزشمندی خلق نموده و با بکارگیری درست و بهموقع این مزیتها، باعث پایداری آن گردیده و عملکردی عالی برای خود به ارمغان آورند.
پژوهشگران اخیرا از رویکرد مبتنی بر منابع برای سنجش این موضوع که چه میزان از سیستمهای اطلاعاتی میتواند مزیت رقابتی را برای شرکت نسبت به رقبا ایجاد نماید، استفاده مینمایند. بر اساس این دیدگاه، میتوان بیان کرد که سیستمهای اطلاعاتی که برای نشان دادن تفاوتهای عدم تناسب در منابع شرکت مورد بهرهبرداری قرار میگیرند، از عوامل موثر در دستیابی به مزیت رقابتی برای سازمانها محسوب میشوند (عارفنژاد و همکاران، ۱۳۹۱). لادو و ژانگ[۱] (۱۹۹۸)، بیان کردند که سیتمهای خبره که به عنوان یکی از طبقه بندیهای سیستمهای اطلاعاتی شناخته میشود، توسعه و بکارگیری دانش را پرورش میدهند و یک نوع رابطه متقابل را با قابلیتهای سازمانی ایجاد میکنند. قابلیتهای سازمانی، ویژگیهایی محسوب میشوند که افراد دارا هستند و به شیوهای مناسب و پایدار از آن برای رسیدن به عملکرد مطلوب استفاده میکنند. قابلیتهای محوری همان دانش، مهارتها، نگرشها و رفتارهای قابل مشاهده هستند که در محل کار منجر به تعالی میشوند. در تعریفی دیگر، قابلیت یک ظرفیت انسانی قابل اندازهگیری است که برای عملکرد مناسب میباشد و میتواند شامل دانش، مهارت یا توانایی واحد، یک ویژگی شخصی یا خوشهای از خصیصهها باشد (کوچران، ۲۰۰۹، ص ۳۸).
از آنجاییکه صنایع کوچک و متوسط، بهعنوان بخش مهم و ضروری در اقتصاد هر کشوری شناخته میشوند (ایکبروک و اولسن[۲]، ۲۰۰۷). باید برای صنایع کوچک و متوسطی که مایل به بهرهبرداری از گسترش بازار هستند، زیرساختهای لازم را بوجود آورد. در این میان نقش سیستمهای اطلاعاتی بسیار حائز اهمیت است. با بهره گیری از سیستمهای اطلاعاتی، مدیریت ارتباط با مشتریان بهنحو موثری ارتقا مییابد، فرآیندهای عملیاتی تحقق یافته و کارایی و اثربخشی سازمان افزایش پیدا میکند و در نتیجۀ تمام این عوامل، سازمان به مزیت رقابتی بیشتری نسبت به سایر سازمانها دست مییابد (گوپتا[۳]، ۲۰۱۱، ص ۱۲).
با توجه به اینکه استان مرکزی جزء مراکز مهم صنعتی کشور است و در حال حاضر صدها شرکت کوچک و متوسط و بزرگ در آن در حال فعالیت است و اکثر این شرکتها، ساختاری غیر منعطف و دست و پاگیر مانعی بر سر راه توسعه آنها گردیده و حتی با صرف هزینههای گزاف در جهت پیشرفت و توسعه و سودآوری بیشتر، این ساختارهای بوروکراتیک، آنها را از مقصود اصلی خود که همان توسعه میباشد، دور گردانده است در این پژوهش، آنجا انتخاب گردیده است.
در نهایت در پژوهش حاضر، دربارۀ رویکرد قابلیتهای سازمانی، و این که سیستمهای اطلاعاتی منجر به توان بالقوۀ بالاتری برای کسب مزیت رقابتی از طریق تسهیل در توسعه و بکارگیری قابلیتهای سازمانی میشوند، بحث میشود. بنابراین روشهای مختلفی را که صنایع کوچک و متوسط ممکن است از سیستمهای اطلاعاتی برای پرورش، تسهیل، بکارگیری و اجرای منابع خاص، بهمنظور دستیابی به اهداف استراتژیک خود استفاده نمایند، مورد تجزیه و تحلیل قرار داده میشود. برای تسهیل در امر تجزیه تحلیل برروی سه نوع قابلیت سازمانی بهعنوان منابع بالقوه کسب مزیت رقابتی تمرکز میشود: قابلیتهای مبتنی بر داده (داده محور)؛ قابلیتهای مبتنی بر فرایند (فرایند محور)؛ و قابلیتهای مبتنی بر ستاده (ستاده محور). بنابراین در پژوهش حاضر به دنبال این سوال هستیم که سیستمهای اطلاعاتی در قابلیتهای سازمانی در صنایع کوچک و متوسط شهر صنعتی کاوه چه نقشی دارند؟
[۱]– Lado & Zhang
[۲]– Eikebrokk & Olsen
[۳]– Gupta
۲-۴-۲-۱٫ توسعه و کاربرد استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۲٫ بیان مزایای استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۳٫ مشخص کردن قابلیتهای سازمانی شده در سطح سازمان ودر نتیجه کسب مزیت رقابتی نسبت به رقبا در کسب و کارهای کوچک و متوسط.
۲-۴-۲-۴٫ شناسایی مکانیزمهای قابلیتهای سازمانی در شرکتهای مورد بررسی.
برای شروع به انجام فعالیتی، ابتدا باید به تشریح سازههای فعالیت مورد نظر پژوهش پرداخت، با موضوعات در رابطه با آن آشنا شد و همچنین با مباحثی که در رابطه با آن نیز مطرح شدهاند را مطرح کرده و با آنها آشنایی کامل داشت. البته تعاریفی که مطرح میشوند تعاریف نسبی هستند و مورد پذیرش همگی واقع نمیشوند. لذا در این فصل با توجه به اینکه موضوع پژوهش بررسی نفش سیستمهای اطلاعاتی در قابلیتهای سازمانی در صنایع کوچک و متوسط است، ابتدا به بررسی موضوعات سیستمهای اطلاعاتی و قابلیتهای سازمانی از قبیل مفاهیم و تعاریف، ویژگیها، مزایا، ضرورت و اهمیت، تاریخچه، اهداف و اصول، مراحل یا فرآیندها، ابعاد، مدلها، نظریهها، الگوها، تئوریها، عوامل تأثیرگذار و … بررسی خواهند شد. سپس در بخش دوم که تحت عنوان پیشینه پژوهش میباشد، به بررسی پیشینههای مرتبط با این دو سازه اصلی پرداخته خواهد شد و در نهایت، با ارائه مدل مفهومی پژوهش، به جمعبندی این فصل میپردازیم.
امروزه سیستمهای اطلاعاتی به عنوان یکی از فناوریهای نوین بشری نه تنها خودش دستخوش تغییراتی شده است، بلکه به سرعت در حال تاثیرگذاری بر روی تمام سازمانهاست. فناوری اطلاعات در واقع نوعی فناوری فراگیر است و ویژگی منحصر بهفرد آن، شمول و نیاز ضروری به آن است. دامنه تغییرات ناشی از این پدیده، بسیار متنوع است و از جانشینی اطلاعات به جای انرژی یا نیروی کار انسانی در بخش تولید صنعتی تا تغییر در بخش درونی خدمات، از خدمات پرسنلی گرفته تا خدمات اجتماعی و سیستمهای توزیع را در بر میگیرد (صرافیزاده و پناهی، ۱۳۸۴، ص ۵۲).
سیستمهای اطلاعاتی به مجموعهای از اجزای مرتبط با هم گفته میشود که اطلاعات را به منظور حمایت از تصمیمگیری و کنترل در یک سازمان جمعآوری، پردازش، ذخیره و توزیع میکنند(جانکوفسکی[۱]، ۲۰۰۹). نگرش سیستمی به جهت جامعیت بالقوه، به یکپارچگی و هماهنگی اطلاعات موجود در سازمان کشیده میشود و عالیترین نمود نگرش سیستمی به سازمانها، به استقرار سیستمهای اطلاعات مدیریت منجر میشود. همانطور که بیان شد، این سیستمها که گردآوری و سازماندهی دادهها و تولید اطلاعات و انتقال آن را به مدیران به انجام میرسانند، همچون ناظری مقتدر در تمامی سطوح سازمانها حضور یافته و حیطه معرفتی مدیر را توسعه داده و بینش وی را برای اتخاذ تصمیمات صحیح مهیا میسازد (طالقانی، ۱۳۸۲، ص ۲). به علت گستردگی و پیچیدگی موجود در سیستمها، مدیران اطلاعات و متخصصان اطلاعاتی به سیستمهای اطلاعاتی یعنی سیستمهایی که به کمک ابزارهای رایانهای و فنآوری اطلاعات به گردآوری اطلاعات و پردازش سیستمها میپردازند، روی آوردهاند. البته سیستمهای اطلاعاتی به آن نقطه نرسیدهاند که بتوانند فکر کنند، برنامهریزی کنند و به چگونگی تغییرات واکنش دهند. هنوز چندین اتاق برای افراد که این سیستمها را اداره میکنند وجود دارد. باید توجه داشت که فقط یک اقلیت کوچکی از این افراد عملاً سیستمهای رایانهای یا سیستمهای فن آوری اطلاعات را طراحی میکنند. تعداد زیادی از این افراد کاربر نهایی هستند مانند مدیران، کارکنان اداری و دیگران که از رایانه در زمینههای شغلی خود استفاده میکنند (فولی و همکاران[۲]، ۱۹۹۸، ص ۲۳).
۱- Jankowski
[۲]– Foley et al
۲-۴-۲-۱٫ توسعه و کاربرد استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۲٫ بیان مزایای استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۳٫ مشخص کردن قابلیتهای سازمانی شده در سطح سازمان ودر نتیجه کسب مزیت رقابتی نسبت به رقبا در کسب و کارهای کوچک و متوسط.
۲-۴-۲-۴٫ شناسایی مکانیزمهای قابلیتهای سازمانی در شرکتهای مورد بررسی.
سیستمهای اطلاعاتی
سیستمهای اطلاعاتی توسط پرسشنامه محقق ساخته با ۳۴ سوال تحت شش بعد سیستمهای فرآیند کار، سیستمهای خودکارکردن فعالیتهای اداری، سیستمهای دانشبر، سیستمهای اطلاعات مدیریت، سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری و سیستمهای مدیران ارشد سنجیده شده است. سوالات همگی از طیف ۵ تایی لیکرت تشکیل شدهاند که میزان استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در شرکتی که پاسخ دهندگان در آن مشغول به کارند را از ۱ (خیلی کم) تا ۵ (خیلی زیاد) نشان میدهد.
قابلیت های سازمانی
قابلیتهای سازمانی توسط پرسشنامه محقق ساخته با ۳۳ سوال تحت سه بعد قابلیتهای مبتنی بر داده، قابلیتهای مبتنی بر فرآیندها و قابلیتهای مبتنی بر ستاده سنجیده شده است. سوالات همگی از طیف ۵ تایی لیکرت تشکیل شدهاند که میزان موافقت پاسخ دهندگان با سوالات را از ۱ (خیلی کم) تا ۵ (خیلی زیاد) نشان میدهد.
همانطور که اشاره گردید سیستمهای اطلاعاتی به مجموعهای از اجزای مرتبط باهم گفته می شود که اطلاعات را به منظور حمایت از تصمیمگیری و کنترل در یک سازمان جمعآوری، پردازش، ذخیره و توزیع میکنند (جانکوفسکی[۱]، ۲۰۰۹). در پژوهش حاضر سیستمهای اطلاعاتی توسط پرسشنامه محقق ساخته با ۳۴ سوال تحت شش بعد سیستمهای فرآیند کار، سیستمهای خودکارکردن فعالیتهای اداری، سیستمهای دانشبر، سیستمهای اطلاعات مدیریت، سیستمهای پشتیبانی تصمیم گیری و سیستمهای مدیران ارشد سنجیده شده است. قابلیتهای سازمانی نیز مجموعهای از دانش، مهارت و همچنین خصوصیت های محیط داخلی سازمان است که آن را در بکارگیری منابع برای دستیابی به هدف خاص توانمند می سازد (لادو و همکاران[۲]، ۱۹۹۲). قابلیتهای سازمانی نیز توسط پرسشنامه محقق ساخته با ۳۳ سوال تحت سه بعد قابلیتهای مبتنی بر داده، قابلیتهای مبتنی بر فرآیندها و قابلیتهای مبتنی بر ستاده سنجیده شده است. بنابراین برای شکلگیری مدل مفهومی پژوهش از این دو مدل استفاده گردیده است که در شکل شماره ۱-۱ نشان داده شده است.
[۱] – Jankowski
[۲] – Lado et al
۲-۴-۲-۱٫ توسعه و کاربرد استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۲٫ بیان مزایای استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۳٫ مشخص کردن قابلیتهای سازمانی شده در سطح سازمان ودر نتیجه کسب مزیت رقابتی نسبت به رقبا در کسب و کارهای کوچک و متوسط.
۲-۴-۲-۴٫ شناسایی مکانیزمهای قابلیتهای سازمانی در شرکتهای مورد بررسی.
امروزه سیستمهای اطلاعاتی به عنوان یکی از فناوریهای نوین بشری نه تنها خودش دستخوش تغییراتی شده است، بلکه به سرعت در حال تاثیرگذاری بر روی تمام سازمانهاست. فناوری اطلاعات در واقع نوعی فناوری فراگیر است و ویژگی منحصر بهفرد آن، شمول و نیاز ضروری به آن است. دامنه تغییرات ناشی از این پدیده، بسیار متنوع است و از جانشینی اطلاعات به جای انرژی یا نیروی کار انسانی در بخش تولید صنعتی تا تغییر در بخش درونی خدمات، از خدمات پرسنلی گرفته تا خدمات اجتماعی و سیستمهای توزیع را در بر میگیرد (صرافیزاده و پناهی، ۱۳۸۴، ص ۵۲).
سیستمهای اطلاعاتی به مجموعهای از اجزای مرتبط با هم گفته میشود که اطلاعات را به منظور حمایت از تصمیمگیری و کنترل در یک سازمان جمعآوری، پردازش، ذخیره و توزیع میکنند(جانکوفسکی[۱]، ۲۰۰۹). نگرش سیستمی به جهت جامعیت بالقوه، به یکپارچگی و هماهنگی اطلاعات موجود در سازمان کشیده میشود و عالیترین نمود نگرش سیستمی به سازمانها، به استقرار سیستمهای اطلاعات مدیریت منجر میشود. همانطور که بیان شد، این سیستمها که گردآوری و سازماندهی دادهها و تولید اطلاعات و انتقال آن را به مدیران به انجام میرسانند، همچون ناظری مقتدر در تمامی سطوح سازمانها حضور یافته و حیطه معرفتی مدیر را توسعه داده و بینش وی را برای اتخاذ تصمیمات صحیح مهیا میسازد (طالقانی، ۱۳۸۲، ص ۲). به علت گستردگی و پیچیدگی موجود در سیستمها، مدیران اطلاعات و متخصصان اطلاعاتی به سیستمهای اطلاعاتی یعنی سیستمهایی که به کمک ابزارهای رایانهای و فنآوری اطلاعات به گردآوری اطلاعات و پردازش سیستمها میپردازند، روی آوردهاند. البته سیستمهای اطلاعاتی به آن نقطه نرسیدهاند که بتوانند فکر کنند، برنامهریزی کنند و به چگونگی تغییرات واکنش دهند. هنوز چندین اتاق برای افراد که این سیستمها را اداره میکنند وجود دارد. باید توجه داشت که فقط یک اقلیت کوچکی از این افراد عملاً سیستمهای رایانهای یا سیستمهای فن آوری اطلاعات را طراحی میکنند. تعداد زیادی از این افراد کاربر نهایی هستند مانند مدیران، کارکنان اداری و دیگران که از رایانه در زمینههای شغلی خود استفاده میکنند (فولی و همکاران[۲]، ۱۹۹۸، ص ۲۳).
انبوه اطلاعاتی که در پایگاههای داده شرکتها ذخیره میشود اکثراً آنقدر زیاد هستند که برای مدیران، بی معنی (و غیر قبل استفاده) میشوند. این آنارشی هرج و مرج در حجم انبوه اطلاعات نیاز به یک سیستم اطلاعاتی برای رده بندی و تقسیمبندی آن برای استفاده هر چه بیشتر از آن میباشد. سیستمهای اطلاعاتی ریشه در تصاویر غارها دارند و اعضای یک قبیله با استفاده از این سیستمهای بسیار اولیه داد و ستد های خود را انجام میدادند. وقتی میزان دادوستدها اندک و تعداد افرادی که با یکدیگر ارتباط برقرار میکنند انگشت شمار باشد میتوان کارها را با استفاده از این سیستمها انجام داد، اما چنانچه میزان معاملات افزایش پیدا کند و افراد بیشتری نیز در این فعالیتها در گیر شوند، سیستمهای مورد استفاده باید به مراتب پیشرفتهتر باشد ( بهان و همکاران، ۱۳۷۷، ص ۶).
باید توجه داشت که سیستمهای اطلاعاتی با مدیریت اطلاعات تفاوت دارند، بطوریکه سیستمهای اطلاعاتی در خدمت مدیریت اطلاعات تحت عنوان سیستمهای اطلاعات مدیریت قرار گرفته و از آن استفاده میکند (واتسون و همکاران[۳]، ۲۰۱۰). سیستمهای اطلاعاتی به معنی گردآوری، ذخیره، پردازش، پردازش اشاعه و استفاده از اطلاعات است این مساله به نرم افزار و یا سخت افزار محدود نمیشود بلکه اهمیت انسان و هدفهایش را در استفاده از فنآوری، ارزشها و معیارهایی که در این انتخاب به کار میرود را در نظر دارد. همچنین ارزیابی نهایی از اینکه این ابزار وسیلهای برای رسیدن به هدفهایش بوده اند یا خیر را در برمیگیرد. در صورتی که هدف از مدیریت اطلاعات ارتقای کارآیی سازمان از طریق تقویت تواناییهای آن برای برآورد نیازهای درونی و برونی آن در یک وضعیت فعال و پویا، تثبیت شده است. امروزه مدیران ارزش رقابتی و استراتژیکی سیستمهای اطلاعاتی را به خوبی تشخیص میدهند. این سیستم اطلاعاتی موجب خواهد شد که تماسهای بین مقامات بالا و پایین سازمان سریعتر انجام گرفته و با کارایی بیشتری صورت گیرد. برای مثال، رئیس شرکت معروف مایکروسافت، از طریق سیستم پست الکترونیکی شرکت، به صورت منظم با کارکنان در تماس است او هر روز به تعداد زیادی از پیام ها پاسخ می دهد. در شرکت زیراکس هر ماه از ۴۰هزار مشتری نظرخواهی میشود، این دادهها جمعآوری و خلاصه میشوند و نتیجه به مقامات بالای سازمان داده میشود.
علاوه بر این صنایع کوچک و متوسط، به عنوان بخش مهم و ضروری در اقتصاد هر کشوری شناخته میشوند. صنایع کوچک و متوسطی که مایل به بهرهبرداری از گسترش بازار هستند باید زیرساختهای لازم را بوجود آورند. در این میان نقش سیستمهای اطلاعاتی بسیار حائز اهمیت است. با بهرهگیری از سیستمهای اطلاعاتی، مدیریت ارتباط با مشتریان به نحو موثری ارتقا مییابد، فرآیندهای عملیاتی تحقق یافته و کارایی و اثربخشی سازمان افزایش پیدا میکند و در نتیجۀ تمام این عوامل، سازمان به مزیت رقابتی بیشتری نسبت به سایر سازمانها دست مییابد (گوپتا، ۲۰۱۱، ص ۱۲). بنابراین با توجه به اهمیت سیستمهای اطلاعاتی برای کسب و کارهای کوچک و متوسط، در ادامه به تعاریفی از سازههای آن در راستای درک بهتر سیستم های اطلاعاتی پرداخته می شود.
۱- Jankowski
[۲]– Foley et al
۲- Watson et al
۲-۴-۲-۱٫ توسعه و کاربرد استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۲٫ بیان مزایای استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۳٫ مشخص کردن قابلیتهای سازمانی شده در سطح سازمان ودر نتیجه کسب مزیت رقابتی نسبت به رقبا در کسب و کارهای کوچک و متوسط.
۲-۴-۲-۴٫ شناسایی مکانیزمهای قابلیتهای سازمانی در شرکتهای مورد بررسی.
اطلاعات در هر شرایطی داراری ویژگیهای خاصی است که به برخی از مهمترین آنها در زیر اشاره میشود:
– صحت اطلاعات: اطلاعات میتواند صحیح یا غلط باشد که در صورت غلط بودن، تولیدکننده اطلاعات ضررآور است.
– شکل اطلاعات: اطلاعات میتواند به صورتهای مختلف از جمله اطلاعات عددی، متنی و مانند اینها باشد.
– تناوب یا تکرار: اطلاعات معمولاً هر چند وقت یکبار تکرار میشود، همچون ترازنامههای سالیانه، حقوق و دستمزد ماهیانه و مانند اینها.
– مربوط بودن اطلاعات: اطلاعات وقتی مربوط محسوب میشود که برای وضعیت خاصی مورد نیاز باشد.
– کامل بودن اطلاعات: اطلاعات وقتی کامل است که تمام نیازهای مصرف کننده را برطرف کند.
– به هنگام بودن اطلاعات: اطلاعات باید به اقضای زمانش باشد. یکی از مهمترین ویژگی سیستمهای اطلاعتی، در همین ویژگی است و بروز بودن و دقیق بودن را فراهم میسازد (Moon & Kym, 2006).
– وسعت اطلاعات: اطلاعات ممکن است حدود وسیع یا مقدار کمی از حوزۀ یک فعالیت را پوشش دهد.
– مبدا اطلاعات: اطلاعات میتواند از منابع داخلی یا خارجی سازمان باشد.
– افق زمانی اطلاعات: اطلاعات ممکن است مربوط به حال، آینده یا گذشته باشد (صفایی، ۱۳۹۰، ص ۹).
پاسخ دادن به این سوال که چرا سازمان نظام اطلاعات سازمان را برگزیده است، ابتدا ساده به نظر میرسد. میتوان گفت که سازمانها برای کارایی بیشتر، صرفه جویی در منابع ارزشمند و کاهش نیروی کار و هزینهها، به این کار دست زدهاند. شاید در گذشته این پاسخ درست بوده است، ولی اکنون با همه اهمیت آن، تنها دلیل روی آوردن به نظامهای اطلاعات نیست. امروزه نیز در برپایی نظامهای اطلاعات انتظار افزایش کارایی و بهره وری مطرح است ولی کار به جایی رسیده است که بدون این نظامها ادامه کسب و کار ناشدنی است. برای تصمیمگیریهای سنجیده، برآوردن خواستههای رو به افزایش مشتریان، هماهنگی مالی و انسانی، ناچار به برقراری نظامهای اطلاعات در سازمانها هستیم. هدف پارهای از سازمانها نوآوری است و آن را امتیاز رقابتی خود میدانند. حتی گاهی در این راه به بازده مستقیم هزینه در نظام اطلاعات نمی اندیشند. در پارهای موارد نیز دگرگونی در مقررات دولتی و اجتماعی، عملکرد رقبا، و گسترش هزینههای عملیاتی، روی آوردن به نظام اطلاعات را ضروری و توجیه مینماید (لاودن و لاودن، ۱۳۸۴).
بطور خلاصه میتوان گفت که طی سالهای اخیر، مدیران به دو دلیل توجه روزافزونی به نظامهای اطلاعاتی و مدیریت اطلاعات در قالب اینگونه نظامها داشته اند.
۲-۴-۲-۱٫ توسعه و کاربرد استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۲٫ بیان مزایای استفاده از سیستمهای اطلاعاتی در صنایع کوچک و متوسط استان مرکزی.
۲-۴-۲-۳٫ مشخص کردن قابلیتهای سازمانی شده در سطح سازمان ودر نتیجه کسب مزیت رقابتی نسبت به رقبا در کسب و کارهای کوچک و متوسط.
۲-۴-۲-۴٫ شناسایی مکانیزمهای قابلیتهای سازمانی در شرکتهای مورد بررسی.