در جهان امروز اطلاعات و ارتباطات که زیربنای آگاهی است در تمام جنبههای زندگی بشر نقش بسیار مهم و کلیدی را بازی میکند، از اواخر قرن نوزدهم که عصر صنعت (فنّاوری، ماشین و عناوینی مانند آن) آغاز شد پیشرفت علم و صنعت همه جنبههای زندگی بشر را دگرگون کرد و فرهنگی جدید با خود به جهان عرضه داشت که بافرهنگ و شیوه زندگی و حتی طرز فکر دوره ماقبل خود یعنی عصر کشاورزی تفاوت ماهیتی داشت، عصر جدید.”عصر مابعد اقتصادی” یا”عصر اطلاعات”یا “عصر ارتباطات” و درنهایت “عصر فرا صنعتی با سرعت نور” بهپیش میتازد اما هنوز انسان درگیر و در جستجوی معنایی که بتواند او را برای بقا و ادامه استوار نگه دارد است.
حال این انسان با ابعاد جهانی، چگونه میتواند برای جهانی تصمیم بگیرد درحالیکه در جستجوی معنای خویش سرگردان مانده است؟ فرد برای خود شکوفایی خود باید دارای اعتمادبهنفس باشد، اعتمادبهنفس لازمه اعتماد به سازمان است که خود موجب خودشکوفایی سازمانی میشود از طرفی اعتماد به اجتماع نیز در گروی اعتماد به سازمان است که درنهایت خود شکوفایی اجتماعی را به ارمغان میآورد. ازاینرو اثر افراد جامعه درحرکت جامعه انسانی بسیار مهم است و لزوم پرداختن به کیفیت زندگی افراد وهم چنین در سطح بزرگتر کیفیت زندگی کاری (QWL)[1]، را روشن میکند. (چلبی، ۱۳۷۵)
از سوی دیگر تعهد سازمانی یک نگرش مهم شغلی و سازمانی است که در طول سالهای گذشته موردعلاقه بسیاری از محققان رشتههای رفتارسازمانی و روانشناسی بوده است. این نگرش در طول سه دهه گذشته دستخوش تغییراتی شده است که شاید عمدهترین تغییر در این قلمرو مربوط به نگرش چندبعدی به این مفهوم تا نگرش یکبعدی به آن بوده است. همچنین با توجه به تحولات اخیر در حیطه کسبوکار ازجمله کوچکسازیها و ادغامهای شرکتها در یکدیگر عدهای از صاحبنظران را بر آن داشته تا اظهار کنند که اثر تعهد سازمانی بر دیگر متغیرهای مهم در حوزه مدیریت ازجمله ترک شغل، غیبت و عملکرد کاهشیافته است و به همین جهت بــررسی آن بیمورد است. اما عدهای دیگر از محققان این دیدگاه را نپذیرفته و معتقدند که تعهد سازمانی اهمیت خود را از دست نداده و همچنان میتواند موردتحقیق قرار گیرد (علیاکبر فرهنگی، ۱۳۸۴)
تجربه دنیای پیشرفته صنعتی نشان میدهد که عامل عمده صحنه رقابت جهانی که باعث حرکت و سرعت بخشیدن به افزایش توان تولیدی و اقتصادی سازمانها و نهایتاً جامعه میگردد، منابع انسانی است.
زمانی که انسانها در اثر ناهنجاریهای سازمان در فشار و نگرانی قرار میگیرند، قرارداد روانی موجود بین خود و سازمان را ازهمگسیخته دیده و برای ایجاد قدرت بهطور مستقیم یا غیرمستقیم روحیه سایر کارکنان را نیز تضعیف مینمایند و بهطور محسوس تعارض بین رؤسا و مرئوسان را از قوه به فعل درمیآورند. (پرداختچی، ۱۳۸۸)
عدم رضایت و عدم احساس تعلق و وفاداری کارکنان به سازمان، تأخیر، غیبت (روانی و فیزیکی) و ترک سازمان را به همراه دارد که علاوه بر هزینههای متعدد، در روحیه سایر کارکنان نیز تأثیر میگذارد.
یکی از ویژگیها و مشکلات سازمانها در کشور ما، بعضاً عدم احساس تعلق و وفاداری (تعهد سازمانی) مدیران و کارکنان به سازمان متبوع خود است.
-چرا برخی از افراد همواره درصدد یافتن سازمانی جایگزین هستند؟
-چرا برخی افراد به سازمان خود وابستگی ندارند و به ارزشها و اهداف آن پایبند نیستند و اهداف سازمانی را مغایر با اهداف خود میبینند؟
-چرا برخی افراد وظایف خود را با بیدقتی انجام میدهند و تمایلی برای انجام کار ندارند؟
-چرا تأخیر و غیبت برخی کارکنان بیشتر از دیگران است؟
مطالعات نشان میدهند، بین عدم تعهد سازمانی و مشکلات سازمانی چون ترک خدمت، غیبت، تأخیر، عدم مشارکت و درگیری فعال نیروی کار و سطح پایین عملکرد و بازدهی نیروی انسانی رابطه معنادار و معکوس وجود دارد.
تعهد سازمانی به دلیل تأثیرش بر تعیین هویت با سازمان، سطح کوشش و ترک شغل، مورد بسیار مهمی تلقی میشود.
پیامدهای وجود کارکنانی با تعهد کم ممکن است برای سازمان گران تمام شود و ازاینرو لازم است موردتوجه مدیریت قرار گیرد.
غیبت کارکنان و عدم حضور مفید و مستمر آنها (فیزیکی و روانی) در سازمان در کنار ترک خدمت، یکی از مسائل مهمی است که نتیجه نارضایتی از شغل یا سازمان و نداشتن تعهد سازمانی و التزام به مبانی آن تلقی میشود، و بهعنوان یک واکنش منفی رفتاری، هم انگیزه، روحیه، رضایت و کارایی افراد و هم بهره وری و اثربخشی سازمان را به خطر میاندازد. (اعتباریان، ۱۳۸۷)
تعهد سازمانی بهعنوان یک نگرش و طرز تلقی، قادر است اطلاعات مفیدی جهت برنامه ریزی، سازماندهی، حفظ و نگهداری نیروی انسانی، غیبت و تأخیر و همچنین افزایش کارایی و عملکرد در اختیار مدیران قرار دهد. (رهنمای، ۱۳۸۷)
[۱] ۱- Quality or work life
۱-۴-۱- هدف اصلی:
شناسایی وضعیت مؤلفههای کیفیت زندگی کاری در کارکنان کارخانهها کاشی استان یزد وبررسی رابطه آن با تعهد سازمانی
۱-۴-۲-اهداف فرعی: