طبق شواهد متعدد تاریخی فرهنگی و جغرافیایی، ذخایر طلا در ایران، از گذشته هایی بسیار دور مورد بهره برداری قرار میگرفته است.
در ایران زمین، مناطق متعددی وجود دارند که از حضور طلا در این مناطق یقین حاصل شده است، و نیز مناطقی وجود دارند که احتمال حضور طلا در انها می رود .در این قسمت ابتدا لیستس از کانسارهای شناخته شده طلا در ایران آورده میشود و سپس به شرح اجمالی کانسار طلای موته پرداخته میشود البته بعضی از این کانسارها هم اکنون مورد مطالعه بوده و در جوامع علمی و صنعتی به صورت گسترده مورد بحث و بررسی می باشند ولی بعضی از این کانسارها، طبق مدارک موجود ممکن است قبلا مطرح شده با این که مورد بهره برداری قرار میگرفته اند. لازم به یادآوری است که در مدارک قدیمی مطالعه شده بنام بعضی از کانسارها مشخصا اشاره ای نشده فرضا در مورد کانساری که در نزدیکی تیران اصفهان قرار دارد به ذکر نام تیران اکتفا شده است .
۱٫روشهای فرایند تولید طلا کدامند ؟
.۳روش های تولید طلا با توجه به مشکلات تولید و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی دارای چه درجه اهمیتی می باشند ؟
۴٫چگونه می توان با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی بهترین فرایند تولید طلا را انتخاب نمود ؟
ازبکستان
تولید طلای ازبکستان در سال ۱۹۹۹ به میزان ۶% افزایش یافت و به حدود ۸۵ تن رسید. این افزایش حاصل استخراج بالای شرکت نیومونت گلد[۱]از معدن مورونتائو[۲]در بخش زرافشان است. این مقدار افزایش تولید (۱۷تن( طلا در سال۱۹۹۹ در حدود ۴۵% بالاتر از سال ۱۹۹۸ و خیلی بالاتر از سال ۱۹۹۵ میباشد.
اندونزی
تولید طلای اندونزی در سال ۱۹۹۹ در حدود ۳۰ تن بوده که نسبت به سال ۱۹۹۸ به میزان ۵% ترقی نشان میدهد. معدن گراسبرگ[۳]با تولید ۹٫۳ تن طلا در سال ۱۹۹۹ تقریباً ۶۲% از تولید محصول فرعی طلای این کشور را دربرداشت. معدن میناهاسا[۴]با تولید ۳ تن طلا باعث افزایش تولید شد. همچنین پروژه طلا _ نقره گاسوونگ[۵]در سال ۱۹۹۹ به نتیجه رسید و شروع به تولید طلا نمود. در سال ۲۰۰۰ میزان تولید طلای اندونزی به ۱۲۵ تن رسید. معدن گراسبورگ با تولید ۹۶ تن طلا در این سال. ۷۷% از محصول فرعی تولیدی کشور را دربرداشت. معدن مس و طلای باتوهیجائو[۶]که در پایان سال ۱۹۹۹ اولین تولیدکننده کنسانتره طلا در اندونزی بود، تقریباً ۱۰تن محصول کنسانتره تولید طلای اندونزی در سال۲۰۰۰ را شامل گردید ( ایرل امی ، ۱۹۹۹-۲۰۰۰) .
ذخیره جهانی طلا در سال ۱۹۹۲، ۴۴۰۰۰ تن برآورد شده بود که در سال ۱۹۹۸ به ۶۰۰۰۴تن رسید. در سالهای ۲۰۰۰، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ براساس ارزیابی میزان ذخایر قطعی و پایه طلای کشورهای مختلف و کل دنیا ، میزان ذخیره قطعی جهانی در سالهای ۲۰۰۰، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ به ترتیب ۴۹۰۰۰، ۴۸۰۰۰ و ۵۰۰۰۰ تن برآورد شدهاست و ذخایر پایه طلا در این سالها به ترتیب ۷۷۰۰۰، ۷۷۰۰۰ و ۷۸۰۰۰تن تخمین زده شدهاست. آفریقای جنوبی با ذخیره قطعی ۱۹۰۰۰ تن طلا ۳۹% از ذخیره جهانی و رتبه اول در این سالها را به خود اختصاص داده است. ایالات متحده آمریکا در سالهای ۲۰۰۰، ۲۰۰۱ و ۲۰۰۲ به ترتیب با ۶۰۰۰، ۴۰۰۰ و ۶۰۰۰تن ذخیره قطعی طلا در رده دوم جهانی قرار داشت. پس از آمریکا به ترتیب کشورهای ازبکستان با ۵۳۰۰ تن، استرالیا با ۴۰۰۰ تن، روسیه با ۳۰۰۰ تن اندونزی با ۱۸۰۰ تن و کانادا با ۱۵۰۰ تن ذخیره قطعی طلا در ردههای بعدی قرار دارند.
[۱]– Newmont gold
[۲]-Muruntau
[۳]-Grasberg
[۴]-Minahasa
[۵]-Gosowong
[۶]– BatuHijau
۱٫روشهای فرایند تولید طلا کدامند ؟
.۳روش های تولید طلا با توجه به مشکلات تولید و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی دارای چه درجه اهمیتی می باشند ؟
۴٫چگونه می توان با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی بهترین فرایند تولید طلا را انتخاب نمود ؟
چگونگی پیدایش پلاسر طلا : ذخائر طلای پلاسری ، در نتیجه هوازدگی و تخریب سنگهای طلادار ، حاصل می شوند تغیرات دما ، آب و حلالهای طبیعی ، سنگها را تجزیه و تخریب کرده و طلا را از گانگش آزاد می نماید ، سپس محصولات هوازدگی توسط آبهای جاری حمل شده و در ضمن تا حد اندازه های کوچکی خرد می شوند بنابراین مقدار طلای بیشتری آزاد می شود .
طلا به خاطر داشتن جرم حجمی بالا ، در میان توده های سیلت ، ماسه و گراول جایگزین شده و بوسیله جریان رودخانه حمل می گردد بیشتر مواقع ، طلا مانند مواد سبکتر ، به مناطق دورتر حرکت می کند و در زمانیکه سرعت جریان رودخانه برای حمل طلا به نقاط دورتر کافی نیست ، مستقر شده و معمولا در روی سنگ بستر متمرکز می شود و اصولا جرم حجمی بالای طلا در مقابل عمل حمل و نقل به ان مقاومتی مشابه دانههای درشت تر از ماسه میدهد. تشکیل پلاسرهای عظیم، با بوجود آمدن یک سطح مبنای جدید در منطقه که ناشی از تخریب عمیق و شدید سنگهاست، همراه میباشد( احمدی و همکاران ، ۱۳۸۵، ص۸۲).
استخراج سنگ معدنی طلادار از معادنی که، اکتشاف آنها بطور کامل با تمام رسیده است با توجه به اطلاعات زمین شناسی و معدنی که از طریق عملیات اکتشافی حاصل شده طراحی میگردد.
شکل توده یا رگه ماده معدنی در دل زمین در پایان اکتشافات تکمیلی مشخص و موقعیت آن در ابعاد مختلف سطحی و عمقی معین میشود. در صورتی که معدن از دو بخش زون اکسیده و سولفیدی تشکل شده و نظر این باشد که بخش اکسیده به روشی جدا از روش مورد نظر جهت استحصال طلا از سنگهای سولفیدی عمل شود ( در نتیجه محدوده این دو زون هم مشخص شده است ) لذا با توجه به اطلاعات موجود طرح لازم و مناسب جهت معدن مورد نظر تهیه می شود . بطور کلی استخراج انواع سنگ معدن طلا به دور روش عمومی روباز و زیرزمینی انجام میپذیرد. استخراج سنگ معدن از معادن روباز به مراتب سهلتر و با سرمایهگذاری و هزینههای عملیاتی کمتری قابل انجام میباشد. در حال حاضر حدود ۶۵ درصد استخراج سنگهای طلادار در آمریکا از معادن روباز و ۳۵ درصد از معادن زیرزمینی صورت میگیرد.
مهمترین عواملی که انتخاب بین روشهای استخراج روباز و زیرزمینی را تعیین مینماید، هزینههای استخراج و بازیافت سنگ معدن میباشند. در معادن روباز از آنجائی که هزینه باطلهبرداری و جدا نمودن باطله موجود در ذخیره جزء هزینههای استخراج محسوب میشود، لذا نسبت باطلهبرداری به سنگ معدن استخراجی بعنوان عامل مقایسه هزینههای استخراج محسوب میشود. لذا نسبت باطلهداری به سنگ معدن استخراجی بعنوان عامل مقایسه هزینههای استخراج معادن روباز و زیر زمینی مورد استفاده قرار میگیرد.
۱٫روشهای فرایند تولید طلا کدامند ؟
.۳روش های تولید طلا با توجه به مشکلات تولید و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی دارای چه درجه اهمیتی می باشند ؟
۴٫چگونه می توان با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی بهترین فرایند تولید طلا را انتخاب نمود ؟
به منظور ایجاد موقعیت لازم برای انجام عملیات شیمیایی سنگ معدن باید طوری خرد و آسیاب گردد که ذرات میکرونی طلای موجود در سنگ معدن در وضعیتی قرار گیرد که حداقل یک سطح آزاد جهت ترکیب با مواد شیمیائی را در ذره سنگ معدن پیدا نماید . برای دستیابی به چنین موقعیتی در آزمایشگاه سایز مورد نظر دانه بندی که بهترین حالت را در ترکیبات شیمیائی ایجاد می نماید مشخص میشود و لذا خط صنعتی مربوط به خردکردن و آسیاب نمودن بر مبنای اطلاعات بدست آمده از آزمایشگاه طراحی می گردد.
بمنظور دستیابی به رابطه های بین مرحله خردکردن ، آسیاب کردن و هیدروسیکاونها ابتدا آزمایشاتی را جهت پیدانمودن درجه سختی سنگ معدن انجام می دهد که این آزمایشات باندایندکس نامگذاری گردیده است .توسط باندایندکس سایز دانه بندی سنگ معدن در مرحله خردکردن مشخص می گردد همچنین سایز آسیاب گلوله ای و زمان لازم برای رسیدن به سایز دانه ها باندازه های میکرونی مورد نظر تعیین می شود (اورعی ، ۱۳۸۰).
در طرح بهره برداری سیستم آسیاب کردن مواد معدنی پس از مرحله خردایش می باشد این بخش از سیستم ۲۴ ساعته عمل نموده و خوراک آن از سیلوی ذخیره تأمین می گردد .
با توجه به ظرفیت بهره برداری توسط یک نوار نقاله لاستیکی که در زیر سیلو نصب می گردد مواد معدنی بطور اتوماتیک با وزن معینی با یک زمان بندی مشخص وارد آسیاب گلوله ای یا میله ای میشود قسمت فیدرسیلو به سیستم ویبره مجهز می باشد که در صورتی که مشکلی در زمان تخلیه مواد صورت گیرد با ایجاد لرزش گرفتگی برطرف گردد . مواد معدنی با یک وزن معینی که مناسب با ظرفیت اسیاب گلوله ای است وارد آسیاب شده و در آنجا به آن آب اضافه گردیده و آسیاب شروع بکار نموده و مواد را خرد می کند . زمانی که مواد خرد و آسیاب می شوند سایز ذرات سنگه رفته رفته کوچکتر شده و به اندازه های میکرونی می رسد براثر کوچک شدن ذرات وزن آنها کم شده و لذا به صورت دوغ آب همراه با آب از دهانه خروجی آسیاب خارج می گردند و بر اثر وزن و اختلاف سطح وارد یک مخزن می گردند .دوغ آب به وسیله یک پمپ وارد هیدروسیکلون می شود و هیدروسیکلونها ذراتی را که از سایز دانه بندی مورد نیاز جهت خطتولید بزرگتر هستند بصورت ته ریز مجددا به دهانه ورودی آسیاب گلوله ای یا میله ای ارسال می کند تا مجددا عمل آسیاب روی آن ذرات صورت گیرد .مقدار آب و مواد معدنی ، نوع مواد معدنی و زمان لازم و سایز مورد نظر از مهمترین عوامل طراحی یک آسیاب گلوله ای می باشد .(همان منبع ، ۱۳۸۰)
۱٫روشهای فرایند تولید طلا کدامند ؟
.۳روش های تولید طلا با توجه به مشکلات تولید و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی دارای چه درجه اهمیتی می باشند ؟
۴٫چگونه می توان با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی بهترین فرایند تولید طلا را انتخاب نمود ؟
استفاده از روشهای مدرن و مکانیزه در استخراج سنگ معدن در معادن روباز متداول میباشد. از نظر ظرفیت معادن روباز طلا نسبتا کوچکتر از معادن روباز میباشد و احتیاج به تجهیزات مکانیکی کوچکتری دارند، نمونه بارز این نوع معادن، کانسارهای cortez, carlin در آمریکا میباشد که از سالهای ۱۹۶۰ استخراج آنها شروع شده است.
هزینه استخراج هر تن سنگ معدن به روش روباز معمولا کمتر از نصف هزینه استخراج به روش زیرزمینی است و این نسبت حتی یا یک دهم میتواند تقلیل یابد. عوامل مهم که باعث پائین آمدن هزینه استخراج در معدن روباز میگردد شامل نسبت باطلهداری معدن[۱]ظرفیت استخراج و نوع سنگ معدن میباشد.
نوع سادهتر معادن روباز، معادن با سنگهای آبرفتی و بسیار نرم میباشد که برای استخراج آنها احتیاج به حفاری و آتشباری هم نیست. در این نوع معادن که نظیر آن در کشور روسیه زیاد میباشد با استفاده از دستگاههای بزرگ و متحرک[۲]ماده معدنی نرم استخراج و به محل بارگیری انتقال داده میشود. هزینه استخراج در این نوع معادن بدلیل اینکه حفاری و آتشبازی وجود ندارد به مراتب پائینتر از معادن روباز معمولی است.
بیش از ۹۰ درصد سنگهای معدنی طلادار کشورهای غربی سنگهای معدنی طلادار اولیه میباشد که عمدتا بصورت زیرزمینی استخراج میگردد. در آفریقای جنوبی و کانادا به ترتیب ۱۰۰ درصد و ۷۰ درصد معادن به طریقه زیرزمینی ولی در آمریکا حدود ۵/۳ درصد به روش زیرزمینی و بقیه معادن به روش روباز استخراج میگردند. در استخراج زیرزمینی شامل روشهای قدیمی و جدیدتر به شرح زیر طلا استخراج میگردد:
۱- Drill and Blast
۲- Cut and Fill Stoping
۳- Shrinkage Stoping
۴- Sub Level Stoping
۵- Open Stoping
۶- Square Set Stoping
بیشتر معادن زیرزمینی که به صورت رگهای میباشند در اعماق زیاد (یک تا ۴ کیلومتر) قرار دارند و در آفریقای جنوبی ماهیانه حدود ۲۵۰ هزار تن سنگ استخراج میگردد، بیش از ۱۲۵ کیلومتر تونل در سال حفاری میشود و بیش از ۸۰۰۰ نفر کارگر معدن دارد. رگههای طلادار این معدن در اعماق به ضخامتهای ۳۰-۱۰سانتمیتر قرار دارند..
[۱]-Stripping-Ratio
[۲]-Dredge
[۳]-Underground
۱٫روشهای فرایند تولید طلا کدامند ؟
.۳روش های تولید طلا با توجه به مشکلات تولید و با استفاده از فرایند تحلیل سلسله مراتبی دارای چه درجه اهمیتی می باشند ؟
۴٫چگونه می توان با استفاده از تکنیک تاپسیس فازی بهترین فرایند تولید طلا را انتخاب نمود ؟