بعد سیاسی :
در بعد سیاسی مدل پیشنهادی، مولفه های امنیت، نهادهای عمومی و مدنی، مشارکت سیاسی، انتخابات، قانون مداری و روزنامه مطرح می شوند :
۲-۲-۱۵-۱۲-امنیت :
فرد با پیوستن به گروه از تنهایی نجات پیدا می کند و احساس امنیت می نماید. کسی که عضو گروه می شود احساس قدرت بیشتری می کند، شک و تردیدی که از خود دارد،کاهش می یابد و در برابر تهدیدات، بهتر مقاومت می کند (سیمی، ۱۳۸۱) . با نگاهی به سیر تحول الگوهای تامین امنیت ملی می توان بین دو دیدگاه اصلی سلبی و ایجابی از یکدیگر تفاوت قایل شد. در حالی که دیدگاه سلبی بر نبود «تهدید» تاکید دارد و امنیت را وضعیتی تلقی می کند که در جامعه نسبت به ارزش های حیاتی بازیگر وجود نداشته باشد، دیدگاه ایجابی آن را وضعیتی خاص می داند که بر نبود تهدید تعادلی بین «خواسته های شهروندی» و «کار ویژه های دولتی» وجود داشته باشد. متاثر از همین تفاوت در دیدگاه است که امنیت در دیدگاه سنتی بیشتر صبغه « نظامی» یافته و پدیده هایی چون «جنگ» و «نزاع» در کانون آن قرار دارند. اما دیدگاه ایجابی ماهیتی متفاوت و معطوف به «مردم» دارد؛ بدین صورت که ایجاد « رضایتمندی» در کسب اعتماد مردم، مبنای اصلی «امنیت» به شمار می آید. بر این اساس، مشخص می شود که مطالعات و برنامه های امنیتی در سال های پایانی قرن بیستم متوجه مقولاتی چون «سرمایه اجتماعی» شده اند و حتی معادلات و توان مندی های نظامی و فن آوری در همین چارچوب فهم و تجزیه و تحلیل می نمایند. به عبارت دیگر، تامین امنیت بدون داشتن اعتماد قابل توجهی در حوزه اجتماعی میسر نبوده و یا حداقل بسیار دشوار خواهد بود (افتخاری، ۱۳۸۴).
۲-۲-۱۵-۱۳- نهادهای عمومی و مدنی :
هدف از ایجاد نهادهای عمومی و مدنی مختلف، به وجود آوردن یک بخش کارآمد عمومی در کشور است. یکی از دلایلی که انجام این مهم را دشوار می سازد، دلایل سیاسی است . برای مثال ممکن است منافع عده ای اقتضا کند تا وضع ناکارا و نامطلوب فعلی دولت، به همین ترتیب ادامه یابد.
اما مشکل تدوام ناکارایی یا فساد دستگاه ها نمی تواند صرفاً به دلایل سیاسی باشد. در بیشتر اوقات سیاست مداران و مقامات کشوری انگیزه های قوی و تمایلات قبلی برای بهبود عملکرد بخش عمومی دارند، اما دیوان سالاری بخش عمومی چنان پیچیدگی هایی دارد که با راه حل های روشن و غیر مبهم نمی توان از پس پیچ و خم های آن برآمد (بانک جهانی، ۱۳۷۸).
نهادهای مدنی اگرچه کانال انتقال خواسته های مردمی به نظام سیاسی هستند اما نقش دیگر آن ها که «آگاهی بخشی» است، نمی باشد؛ بدین معنی که خدمات و کارهای ویژه دولتی نیز باید به آن سطح برسد تا نسبت به حکومت احساس تعلق نمایند. و منظم کردن خواسته ها نیز از جمله کارهای مهمی است که این نهادها قادر به انجام آن هستند. یکی دیگر از کارکردهای نهادهای مدنی امید بخشی است.
پرداختن به مشکلات نباید به معنای ایجاد یاس در مردم باشد. بلکه این اقدام باید به گونه ای صورت پذیرد که ضمن طرح مشکلات، بتواند آینده ای روشن را برای جامعه و حکومت ترسیم نماید. همچنین ترویج الگوی رقابت سالم سیاسی و جلوگیری از هرج و مرج بی نظمی از کار ویژه های موثر این نهاد ها برای ارتقای سرمایه اجتماعی به شمار می رود . نهادهای مدنی با تجمیع خواسته های مردمی، حکومت را در مقابله با مفاسد و مشکلات یاری رسانده و بدین ترتیب ضمن فراهم آوردن زمینه مشارکت هر چه بیشتر مردم، آن را در راستای منافع ملی نهادینه می سازد (افتخاری، ۱۳۸۴).
بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد
۱-۴-۲-اهداف فرعی تحقیق :
۱-۴-۳-سوال اصلی تحقیق:
آیا مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد تاثیر دارد ؟
۱-۴-۴-سوالات فرعی تحقیق :
بعد سیاسی :
در بعد سیاسی مدل پیشنهادی، مولفه های امنیت، نهادهای عمومی و مدنی، مشارکت سیاسی، انتخابات، قانون مداری و روزنامه مطرح می شوند :
۲-۲-۱۵-۱۲-امنیت :
فرد با پیوستن به گروه از تنهایی نجات پیدا می کند و احساس امنیت می نماید. کسی که عضو گروه می شود احساس قدرت بیشتری می کند، شک و تردیدی که از خود دارد،کاهش می یابد و در برابر تهدیدات، بهتر مقاومت می کند (سیمی، ۱۳۸۱) . با نگاهی به سیر تحول الگوهای تامین امنیت ملی می توان بین دو دیدگاه اصلی سلبی و ایجابی از یکدیگر تفاوت قایل شد. در حالی که دیدگاه سلبی بر نبود «تهدید» تاکید دارد و امنیت را وضعیتی تلقی می کند که در جامعه نسبت به ارزش های حیاتی بازیگر وجود نداشته باشد، دیدگاه ایجابی آن را وضعیتی خاص می داند که بر نبود تهدید تعادلی بین «خواسته های شهروندی» و «کار ویژه های دولتی» وجود داشته باشد. متاثر از همین تفاوت در دیدگاه است که امنیت در دیدگاه سنتی بیشتر صبغه « نظامی» یافته و پدیده هایی چون «جنگ» و «نزاع» در کانون آن قرار دارند. اما دیدگاه ایجابی ماهیتی متفاوت و معطوف به «مردم» دارد؛ بدین صورت که ایجاد « رضایتمندی» در کسب اعتماد مردم، مبنای اصلی «امنیت» به شمار می آید. بر این اساس، مشخص می شود که مطالعات و برنامه های امنیتی در سال های پایانی قرن بیستم متوجه مقولاتی چون «سرمایه اجتماعی» شده اند و حتی معادلات و توان مندی های نظامی و فن آوری در همین چارچوب فهم و تجزیه و تحلیل می نمایند. به عبارت دیگر، تامین امنیت بدون داشتن اعتماد قابل توجهی در حوزه اجتماعی میسر نبوده و یا حداقل بسیار دشوار خواهد بود (افتخاری، ۱۳۸۴).
۲-۲-۱۵-۱۳- نهادهای عمومی و مدنی :
هدف از ایجاد نهادهای عمومی و مدنی مختلف، به وجود آوردن یک بخش کارآمد عمومی در کشور است. یکی از دلایلی که انجام این مهم را دشوار می سازد، دلایل سیاسی است . برای مثال ممکن است منافع عده ای اقتضا کند تا وضع ناکارا و نامطلوب فعلی دولت، به همین ترتیب ادامه یابد.
اما مشکل تدوام ناکارایی یا فساد دستگاه ها نمی تواند صرفاً به دلایل سیاسی باشد. در بیشتر اوقات سیاست مداران و مقامات کشوری انگیزه های قوی و تمایلات قبلی برای بهبود عملکرد بخش عمومی دارند، اما دیوان سالاری بخش عمومی چنان پیچیدگی هایی دارد که با راه حل های روشن و غیر مبهم نمی توان از پس پیچ و خم های آن برآمد (بانک جهانی، ۱۳۷۸).
نهادهای مدنی اگرچه کانال انتقال خواسته های مردمی به نظام سیاسی هستند اما نقش دیگر آن ها که «آگاهی بخشی» است، نمی باشد؛ بدین معنی که خدمات و کارهای ویژه دولتی نیز باید به آن سطح برسد تا نسبت به حکومت احساس تعلق نمایند. و منظم کردن خواسته ها نیز از جمله کارهای مهمی است که این نهادها قادر به انجام آن هستند. یکی دیگر از کارکردهای نهادهای مدنی امید بخشی است.
پرداختن به مشکلات نباید به معنای ایجاد یاس در مردم باشد. بلکه این اقدام باید به گونه ای صورت پذیرد که ضمن طرح مشکلات، بتواند آینده ای روشن را برای جامعه و حکومت ترسیم نماید. همچنین ترویج الگوی رقابت سالم سیاسی و جلوگیری از هرج و مرج بی نظمی از کار ویژه های موثر این نهاد ها برای ارتقای سرمایه اجتماعی به شمار می رود . نهادهای مدنی با تجمیع خواسته های مردمی، حکومت را در مقابله با مفاسد و مشکلات یاری رسانده و بدین ترتیب ضمن فراهم آوردن زمینه مشارکت هر چه بیشتر مردم، آن را در راستای منافع ملی نهادینه می سازد (افتخاری، ۱۳۸۴).
بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد
۱-۴-۲-اهداف فرعی تحقیق :
۱-۴-۳-سوال اصلی تحقیق:
آیا مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد تاثیر دارد ؟
۱-۴-۴-سوالات فرعی تحقیق :
انتخابات :
از دیگر ابعاد سرمایه اجتماعی میزان دخالت و مشارکت افراد در رای گیری های کشوری، شوراها و انجمن های محلی می باشد و می توان آن را دلیلی بر وجود سرمایه اجتماعی در جامعه دانست.
۲-۲-۱۵-۱۵- قانون مداری :
قانون گرایی و نظام قانون گذاری نیز یکی دیگر از مولفه های سرمایه اجتماعی به شمار می رود و برقراری عدالت اجتماعی و حکومت دموکراتیک فراگیراز پیامدهای قانون مداری است که می تواند به عنوان عاملی موثر برای تقویت سرمایه اجتماعی محسوب شود. حکومت براساس قانون و ساختار اجتماعی قانونمند و ساختار های مردم گرایانه و برابر خواه از نتایج قانون مداری می باشد. به جریان افتادن فرایند قانون مداری در جامعه باعث برقراری عدالت اجتماعی، برخورداری همگان از امکانات جامعه و انگیزه ای برای مشارکت اجتماعی مردم می باشد.
۲-۲-۱۵-۱۶-روزنامه و رسانه ها :
مطبوعات و سایر رسانه ها نقش عمومی و مهمی در آگاهی بخشی و اطلاع رسانی به موقع و صحیح به افراد را بر عهده دارند. مطبوعات و رسانه ها اگر بتوانند به میزان بیشتر و دقیق تری اطلاعات و مسائل جاری روز را در زمانی کمتر و به طور مناسب در اختیار شهروندان قرار دهند به اعتماد سازی در سطح جامعه اقدام کرده اند و بر میزان سرمایه اجتماعی افزوده اند؛ زیرا بسیاری از بی اعتمادی ها از بی خبری و ناآگاهی افراد سر چشمه می گیرد. در ضمن زمینه مشارکت افراد و بروز ایده های خلاق هم برای شهروندان فراهم می شود (فوکویاما ، ۱۹۹۹).
در ادامه با توجه به تعاریف ارائه شده، نمونه ای از شاخص های اندازه گیری مربوط به مولفه های شش گانه بعد سیاسی سرمایه اجتماعی معرفی می گردد :
آیا محله شما به عنوان یک مکان امن شهرت و اعتبار دارد؟
۲-۲-۱۵-۱۷-بعد اقتصادی :
در بعد اقتصادی مدل پیشنهادی، مولفه های ارزش روز شرکت و میزان هزینه ها مطرح می شوند :
۲-۲-۱۵-۱۷-۱-ارزش روز شرکت :
بر این اساس که تغییرات موجود در ارزش روز هر شرکتی را قبل و بعد از خرید آن شرکت توسط دیگر شرکت ها محاسبه می شود. سرمایه های موجود یک شرکت براساس ارزش بازاری آن بیانگر مجموع سرمایه های قابل لمس و غیر قابل لمس آن است. از این رو، سرمایه اجتماعی نیز دربردارنده ارزش سیستم انسانی کارکنان و مدیریت شرکت است.
۲-۲-۱۵-۱۷-۲-میزان هزینه ها :
توجه به محاسبه تاثیر استفاده از سرمایه اجتماعی بر صرف جویی در هزینه های مدیریتی می تواند ما را در سنجش سرمایه اجتماعی از دیدگاه اقتصادی یاری رساند. با محاسبه هزینه های مدیریتی شامل کاهش هزینه های کنترل و نظارت رسمی، کاهش هزینه های مبادلات و رایزنی ها و کاهش هزینه های ناشی از تسریع گردش کار فرایندها می توان هزینه های صرفه جویی شده، در اثر استفاده بهتر از سرمایه اجتماعی را محاسبه نمود. براساس این روش می توان برای ارزش یابی و توجیه اقتصادی طرح های تغییر سازمانی مبتنی بر استفاده از سرمایه اجتماعی نیز استفاده کرد. برای این امر کافی است که ساختار و فرایندهای مطلوبی را که می خواهیم براساس ذخیره سرمایه اجتماعی موجود در سازمان به آن ها دست پیدا کنیم را مشخص کرده و سپس براساس آن صرفه جویی اقتصادی پیش بینی شده را حاصل این نوع سرمایه بدانیم. (فوکویاما ، ۱۹۹۹)
در ادامه با توجه به تعارف ارائه شده برای شاخص های اندازه گیری مربوط به هریک از مولفه های بعد اقتصادی سرمایه اجتماعی، یک نمونه از آن ها مطرح می گردد :
آیا شما معتقد هستید که در معامله با مردم بیش از حد محتاط عمل می کنید؟
بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد
۱-۴-۲-اهداف فرعی تحقیق :
۱-۴-۳-سوال اصلی تحقیق:
آیا مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد تاثیر دارد ؟
۱-۴-۴-سوالات فرعی تحقیق :
وضعیت سرمایه اجتماعی در ایران :
بررسی تحول و سنجش میزان سرمایه اجتماعی به دلیل کیفی بودن و انتزاعی بودن مفهوم سرمایه اجتماعی و شاخص های مربوط به آن، با مشکلات جدی مواجه است. واضح است که یافتن عدد مشخص و قابل قبولی برای بیان سرمایه اجتماعی موجود در جامعه ای بزرگ و پیچیده همچون ایران اگر غیر ممکن نباشد، کاری بس دشوار و سخت است؛ به خصوص اگر اطلاعات طی دوره های متوالی موجود نباشد و یا منابع موجود قابل اعتماد نباشد، مشکل دو چندان خواهد شد. در بسیاری از کشورهای اروپایی غربی و آمریکای شمالی بخش زیادی از اطلاعات مورد نیاز از طریق پیمایش های موسوم به «پیمایش اجتماعی عمومی» و نیز سرشماری ها که به طور منظم و با فاصله های کم انجام می شوند، گردآوری می شوند، متاسفانه در ایران اطلاعات به صورت منظم و متوالی تولید نمی شود؛ فقط طرح پیمایش ارزش ها و نگرش های ایرانیان است که در سال ۱۳۷۹ و ۱۳۸۲ انجام شده که البته اتکا به داده های آن نمی تواند تصویر کاملی از تحولات دراز مدت جامعه ایران به دست دهد. از این رو در اینجا برای تحول میزان سرمایه اجتماعی در ایران از پژوهش های جسته گریخته دیگر استفاده شده است.
۲-۲-۱۶-۱-اعتماد :
یکی از مهم ترین و اصلی ترین شاخص های سنجش سرمایه اجتماعی، احساس ومیزان اعتماد افراد جامعه در سطوح مختلف است. آمارهای به دست آمده در سال های مختلف نشان می دهد که میزان اعتماد در سطح جامعه کاهش پیدا کرده است. به عنوان مثال، حدود ۵۴ درصد از افراد در سال ۱۳۵۳ ابراز کرده اند که به مردم کم اعتماد دارند و حدود ۴۶ درصد ابراز کرده اند که زیاد اعتماد دارند. در حالی که در سال ۱۳۸۲، ۲۸٫۸ درصد ابراز کرده اند که تا حد کمی مردم قابل اعتماد هستند و ۱۴٫۳ درصد تا حد زیادی قابل اعتماد هستند و ۵۶٫۹ درصد ابراز کرده اند که تا حدودی مردم قابل اعتماد هستند.
بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد
۱-۴-۲-اهداف فرعی تحقیق :
۱-۴-۳-سوال اصلی تحقیق:
آیا مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد تاثیر دارد ؟
۱-۴-۴-سوالات فرعی تحقیق :
دیدگاه های مطرح در سرمایه اجتماعی :
به طور کلی چهار دیدگاه در سرمایه اجتماعی را می توان شامل موارد زیر دانست :
۱- دیدگاه اجتماع گرایی؛
۲-دیدگاه شبکه ای
۳-دیدگاه نهادی
۴-دیدگاه همیاری
۲-۲-۱۷-۱-دیدگاه اجتماع گرایی :
در دیدگاه اجتماع گرا سرمایه اجتماعی با سازمان های محلی چون باشگاه ها، انجمن ها و گروه های مدنی برابر انگاشته می شود. اجتماع گرایان که نگاه شان به تعداد و فشردگی این گروه ها در یک اجتماع ، معطوف است بر این اعتقادند که سرمایه اجتماعی ذاتاً خیر است و هر چند بیشتر باشد بهتر است و وجود آن همواره اثری مثبت بر رفاه اجتماع دارد. این دیدگاه با تاکید بر محوریت پیوند های اجتماعی در کمک به فقرا برای تدابیر دفع مخاطرات و آسیب پذیری طبقه فقیر کمک مهمی به تحلیل فقر کرده است. البته بسیاری از طرفداران چنین دیدگاهی از سرمایه اجتماعی وجه منفی آن را نادیده گرفته اند (پورتس ، لاندولت، ۱۹۹۶). شواهدی که از جهان در حال توسعه نشان می دهد که چرا صرف دارا بودن سطوح بالای همبستگی اجتماعی یا گروه های غیر رسمی لزوماً به رفاه اقتصادی نمی انجامد. در بسیاری از ممالک آمریکای لاتین، بارزترین صفت گروه های مردم بومی را غالباً برخورداری از سطح والای همبستگی ذکر می کنند، ولی این مردم بومی از نظر اقتصادی جزء بی بهرگان اند. چون منابع قدرت و امکان دستیابی بدان را که شرط لازم عوض شدن بازی به سود محرومان است، در اختیار ندارند (کاوسی و اصفهانی ، ۱۳۸۵).
۲-۲-۱۷-۲-دیدگاه شبکه :
بررسی تاثیر مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد
۱-۴-۲-اهداف فرعی تحقیق :
۱-۴-۳-سوال اصلی تحقیق:
آیا مولفه های سرمایه اجتماعی بر کیفیت خدمات آموزشی موسسات آموزش عالی مشهد تاثیر دارد ؟
۱-۴-۴-سوالات فرعی تحقیق :